Luyện từ và câu lớp 5: Câu ghép là lời giải phần Luyện từ và câu SGK Tiếng Việt 5 trang 8, 9 tập 2. Lời giải có đáp án đầy đủ chi tiết cho từng bài tập cho các em học sinh luyện tập, ôn tập các dạng bài tập về câu ghép, xác định câu ghép. Mời các em cùng tham khảo chi tiết.
>> Bài trước: Chính tả lớp 5: Nghe – viết – Nhà yêu nước Nguyễn Trung Trực
I. Luyện từ và câu – Câu ghép phần Nhận xét
Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con chó to. Hễ con chó đi chậm, con khỉ cấu hai tai con chó giật giật. Con chó chạy sải thì con khỉ gò lưng như người phi ngựa. Chó chạy thong thả, khỉ buông thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.
Đoàn Giỏi
Câu 1 (trang 8 sgk Tiếng Việt 5)
Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn trên rồi xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu.
Trả lời:
1. Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ / cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con chó.
2. Hễ con chó / đi chậm, con khỉ / cấu hai tai con chó giật giật.
3. Con chó / chạy sải thì khỉ / gò lưng như người phi ngựa.
4. Chó / chạy thong thả, khỉ / buông thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.
CâuChủ ngữVị ngữ1con khỉcũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con chó2
CN1: con chó
CN2: con khỉ
VN1: đi chậm
VN2: cấu hai tai con chó giật giật
3
CN1: con chó
CN2: khỉ
VN1: chạy sải
VN2: gò lưng như người phi ngựa
4
CN1: chó
CN2: khỉ
VN1: chạy thong thả
VN2: buông thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc
Câu 2 (trang 8 sgk Tiếng Việt 5)
Xếp các câu trên vào nhóm thích hợp:
a) Câu đơn (câu do một cụm chủ – vị ngữ tạo thành).
b) Câu ghép (câu do nhiều cụm chủ ngữ – vị ngữ bình đẳng với nhau tạo thành).
Trả lời
Bốn câu trên,
Câu 1 là câu đơn: Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con chó to (câu đơn là câu do một cụm C – V tạo thành)
Các câu 2, 3, 4 là câu ghép
Câu ghép (câu do nhiều C – V bình đẳng với nhau tạo thành).
Câu 3 (trang 8 sgk Tiếng Việt 5)
Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ – vị ngữ trong các câu ghép nói trên thành một câu đơn được không? Vì sao?
Trả lời
Không thể tách mỗi cụm C – V trong các câu ghép trên thành một câu đơn được vì các vế câu diễn tả những ý có quan hệ chặt chẽ với nhau. Tách mỗi vế câu thành 1 câu đơn (kể cả trong trường hợp bỏ quan hệ từ hễ…thì) sẽ tạo nên một chuỗi câu rời rạc, không gắn kết với nhau về nghĩa.
II. Ghi nhớ Câu ghép
III. Luyện từ và câu – Câu ghép phần Luyện tập
Câu 1 (trang 8 sgk Tiếng Việt 5)
Tìm câu ghép trong đoạn văn dưới đây. Xác định các vế câu trong từng câu ghép.
Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ… Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế. Nhưng vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu muôn màu muôn sắc ấy phần lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên.
Theo Vũ Tú Nam
Trả lời:
Các câu ghép:
– Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch.
– Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.
– Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề.
– Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ…
– Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế.
Số thứ tự
Vế 1
Vế 2
Câu 1
Trời / xanh thẳm
biển / cũng thẳm xanh, như dâng cao lên chắc nịch.
Câu 2
Trời /rải mây trắng nhạt,
biển / mơ màng dịu hơi sương.
Câu 3
Trời/âm u mây mưa,
biển /xám xịt nặng nề.
Câu 4
Trời / ầm ầm dông gió,
biển / đục ngầu giận dữ.
Câu 5
Biển / nhiều khi rất đẹp,
ai / cũng thấy như thế
Câu 2 (trang 9 sgk Tiếng Việt 5)
Có thể tách mỗi vế câu ghép vừa tìm được ở bài tập 1 thành một câu đơn được không? Vì sao?
Trả lời:
Không được, vì các vế câu diễn tả những ý có quan hệ chặt chẽ với nhau. Tách mỗi vế câu thành 1 câu đơn (kể cả trong trường hợp bỏ quan hệ từ hễ, thì sẽ tạo nên một chuỗi câu rời rạc, không gắn kết với nhau về nghĩa).
Câu 3 (trang 9 sgk Tiếng Việt 5)
Thêm một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghép?
a) Mùa xuân đã về, …
b) Mặt trời mọc, …
c) Trong truyện cổ tích Cây khế, người em chăm chỉ, hiền lành, còn …
d) Vì trời mưa to ..
Trả lời:
a) Mùa xuân đã về, muôn hoa đua nở.
b) Mặt trời mọc, mọi vật đều hớn hở.
c) Trong truyện cổ tích Cây khế, người em chăm chỉ, hiền lành, còn người anh thì rất tham lam, lười biếng.
d) Vì trời mưa to nên tiết Thể dục phải học trong nhà.
Có thể đặt câu theo cách khác
a) Mùa xuân đã về, trăm hoa đua nở khắp nơi.
b) Mặt trời mọc, sương tan dần.
c) Trong truyện cổ tích Cây khế, người em chăm chỉ, hiền lành, còn người anh thì lười biếng, tham lam.
d) Vì trời mưa to nên tôi không đến thăm anh được.
>> Tham khảo: Thêm một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghép
Luyện từ và câu lớp 5 tuần 19: Câu ghép bao gồm lời giải chi tiết cho từng câu hỏi giúp các em học sinh nắm được cách làm các dạng bài tập xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu ghép, thêm vế câu tạo thành câu ghép, chuẩn bị cho các bài thi trong năm học.
Ngoài ra các bạn luyện giải bài tập SGK Tiếng Việt 5 được VnDoc sưu tầm, chọn lọc. Đồng thời các dạng đề thi học kì 1 lớp 5, đề thi học kì 2 các môn học Toán, Tiếng Việt, Khoa học, Lịch sử, Địa lý, Tin học chuẩn Bộ Giáo dục và Đào tạo mới nhất được cập nhật. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo đề thi, bài tập lớp 5 mới nhất.